O Mikołaju z Koźla usłyszałem po raz pierwszy dopiero na początku XXI wieku – podczas wykładu historii muzyki średniowiecza prowadzonego przez dr hab. Agnieszkę Leszczyńską w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego. Pochodząc z Koźla zaciekawiłem się tą zaskakującą informacją. Okazało się, że słynny franciszkanin z przełomu XIV i XV wieku pozostawił po sobie istotny dla potomnych kodeks zapisany w formie diariusza. Opisał w nim panujące na pograniczu Śląska i Moraw obyczaje, odnotował zdarzenia historyczne jak pożar miasta Koźle w nocy 27/28 września 1417 roku, udzielił wielu cennych rad swoim współbraciom, a także zapisał w 1416 roku jedną z najstarszych pieśni żakowskich Skarga na pannę, którą następnie z uwagi na jej nieprzystojną treść zamazał inkaustem.
Mikołaj interesował się również muzyką. Nie wiadomo czy grał na jakimś instrumencie, czy śpiewał w przyklasztornej scholi, natomiast z całą pewnością był w tym kierunku solidnie wykształcony. Część rękopisu poświęcił repertuarowi migrującemu wraz z zakonem Braci Mniejszych po średniowiecznej Europie oraz teorii wykonywania melodii chorałowych.
Chcąc przywrócić pamięć o naszym wielkim przodku wspólnie z Urzędem Miasta Kędzierzyn-Koźle oraz Parafią pw. św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej w Koźlu, postanowiliśmy w 600 rocznicę nadania Mikołajowi święceń kapłańskich oraz powstania Kodeksu Mikołaja z Koźla (BUWr IQ 466) zorganizować Festiwal Jego imienia. Scenariusz imprezy zakłada trzy strefy realizacji – koncertową, rozrywkową oraz naukową. Trzydniowy cykl koncertów rozpocznie się w piątek tuż po zmierzchu, w Kościele pw. św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej w Koźlu. Sięgając do najstarszej historii grodu wykonamy średniowieczny repertuar wokalny, zawierający utwory pochodzące z Kodeksu Mikołaja z Koźla w świątyni, przy której wychowywał go działający tu zakon Joannitów. Kolejnym punktem programu Festiwalu będzie sobotni pokaz kameralistyki renesansu zawierający m.in. polifoniczne opracowania utworów Kodeksu Mikołaja z Koźla. Niedziela upłynie pod znakiem muzyki barokowej, gdzie preludia chorałowe wraz z bogactwem technik imitacyjnych właściwych dla ówczesnej kompozycji ukażą nam jednocześnie pierwotne znaczenie melodii w muzyce.
Nieopodal Rynku, pośród starodrzewia położony jest pochodzący z lat ’30 XX w. budynek Miejskiego Ośrodka Kultury w Koźlu. W sobotę i niedzielę na terenie przyległego parku zbudujemy średniowieczną osadę, aby przyjrzeć się bliżej strojom oraz obyczajom dawnego mieszczaństwa. Degustacji potraw regionalnych towarzyszyć będą liczne konkursy dla dzieci i młodzieży oraz prowadzone będą warsztaty średniowiecznego rzemiosła t.j. wytwarzanie ceramiki, czy papieru czerpanego. Niemałą atrakcję dla najmłodszych stanowić będą pokazy strojów z epoki i prawdziwych turniejów rycerskich.
W imieniu wszystkich Organizatorów pragnę zaprosić Państwa serdecznie do odkrywania historii średniowiecza widzianego oczami Mikołaja z Koźla.
Wojciech Wójcicki
Dyrektor Artystyczny Festiwalu Mikołaja z Koźla